Forensische radiologie

De huidige trend naar evidence based bewijsvoering vereist een inzichtelijke en reproduceerbare wijze van onderzoek. Forensische radiologie maakt dit mogelijk. De radiologische technieken zijn non-destructief en de data zijn digitaal eenvoudig te archiveren en te reproduceren. Cold en old cases met nieuwe vragen zijn hierdoor nogmaals te bekijken.

Wie vragen forensisch onderzoek aan?

De aanvragers komen uit diverse disciplines met elk hun eigen vragen. Het merendeel van de aanvragen voor forensische radiologie komt vanuit de Forensische Opsporing en het Openbaar Ministerie. Ook voor de forensisch arts en de patholoog is forensische radiologie een welkome aanvulling op hun onderzoek. Het is eveneens mogelijk om als externe partij (zoals bijvoorbeeld een verzekeringsmaatschappij) of advocatuur, de expertise van de Unit Forensische Radiologie in te schakelen.

Toepassingsgebieden

Forensische radiologie passen we vooral toe in onderzoek van overleden slachtoffers van een geweldsmisdrijf. Door de technische ontwikkelingen en resultaten uit wetenschappelijke studies krijgt forensische radiologie een steeds groter toepassingsgebied, zoals:

• overlijdensonderzoek
• reconstructie misdrijf of ongeval
• reconstructie schot- en steekverwondingen
• aangeven locaties voor DNA-sampling
• secundaire lijkschouw
• aantonen letsel
• (her)beoordeling klinisch radiologische beeldvorming
   

Direct onderzoek aanvragen

Stroomschema

Klik om te vergroten

Forensische radiologie als aanvulling op de schouw

Eén van de taken van een forensisch arts is het onderzoek naar de doodsoorzaak, de lijkschouw. Bij de schouw is het lichaam enkel aan de buitenkant te bekijken. Dit geeft soms onvoldoende zekerheid over de doodsoorzaak. Aanvullend forensisch radiologisch onderzoek biedt veel voordelen:

• Het is laagdrempelig en niet-invasief.
• Het geeft snel duidelijkheid over inwendige letsels.
• Extra tool voor het vaststellen van de doodsoorzaak. 

TOX-afname

De forensisch arts kan bij de lijkschouw toxicologisch onderzoek toepassen waarbij lichaamsvloeistof (bloed/urine) wordt afgenomen. Het bepalen van de juiste punctieplek is niet altijd evident. Met forensisch radiologische beeldvorming is de punctieplek nauwkeurig te bepalen. Een secundaire lijkschouw kan plaatsvinden ten behoeve van monsterafname en sporenonderzoek.

NODOK

De NODOK-procedure (Nader Onderzoek naar de Doodsoorzaak bij Kinderen) beschrijft de te volgen stappen voor het achterhalen en registreren van de doodsoorzaak bij overleden minderjarigen wanneer er in eerste instantie geen overtuigende verklaring voor het overlijden is én er geen aanwijzingen zijn voor een niet-natuurlijk overlijden. Wij starten de NODOK-procedure alleen na toestemming van de gezagdragende ouder(s) of voogd(en) van de overleden minderjarige. Het is ook mogelijk dat de ouder(s) slechts voor een deel van het onderzoek toestemming geven. Wij verzorgen de beeldvorming en koppelen de resultaten terug naar de forensisch arts en de dienstdoende kinderarts.

Forensische radiologie is niet-destructief, beeldt het gehele lichaam af en is daarom een wenselijke aanvulling op de sectie. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de forensisch radioloog en de patholoog vanuit hun deskundigheid, verschillende afwijkingen vaststellen.

Voor de waarheidsvinding is een uitgebreide rapportage van zowel de sectie als radiologie essentieel. De rapportages versterken elkaar of tonen een discrepantie in bevindingen aan. Bij een discrepantie wordt gekeken welke van de twee technieken superieur is, of dat aanvullend onderzoek nodig is. 

Als een slachtoffer van een (mogelijk) geweldsmisdrijf in een ziekenhuis wordt behandeld, dan is het goed mogelijk dat de behandelend arts radiologische beeldvorming heeft laten verrichten. De Unit Forensische Radiologie van het Maastricht UMC+ biedt de mogelijkheid om deze radiologische beelden te laten (her)beoordelen door een forensisch radioloog die in zijn rapportage antwoord geeft op specifieke vragen.

Is er geen of onvoldoende radiologische beeldvorming beschikbaar, dan is in sommige gevallen een MRI-scan mogelijk. De forensisch radioloog beoordeelt de MRI-beelden en brengt verslag uit in de vorm van een deskundigenrapportage.

De advocatuur kan een tegenonderzoek aanvragen bij de rechtbank om beschikbare radiologische beelden te laten beoordelen door een van de forensisch radiologen van de Unit Forensische Radiologie. De interpretatie van de beelden en de beantwoording van eventuele vragen wordt gerapporteerd in een deskundigenrapportage. 

Een verzoek om een deskundigenrapportage dient u in bij de rechter-commissaris. Na goedkeuring mailt FO/de officier van justitie het verzoek voor een deskundigenrapportage en de benoeming naar forensische.radiologie@mumc.nl. De financiële afhandeling verloopt via het Maastricht UMC+ en de One Stop Shop.

Stroomschema

Radiologische beelden die vervaardigd zijn in het kader van een medische behandeling worden beoordeeld door een klinisch radioloog en beschreven in het medisch dossier. De forensisch radioloog kan de radiologische beelden herbeoordelen, zodat deze ingezet kunnen worden in het forensisch werkveld. Houd hierbij in acht dat de klinisch radioloog de beelden beoordeelt voor klinische doeleinden, de forensisch radioloog beoordeelt de beelden voor forensische doeleinden. 

Stroomschema

Radiologische beeldvorming levert een belangrijke meerwaarde op bij de identificatie van overleden personen. Wij reconstrueren de beelden van de postmortale CT-scan in alle richtingen en vergelijken deze met antemortale beelden zoals tandfoto’s, kaakfoto’s en foto’s van de aangezichtsholtes. De aanwezigheid van lichaamsvreemde voorwerpen zoals een pacemaker, plaatjes/schroeven van een eerdere operatie, operatieclips, zijn duidelijk zichtbaar op de CT-beelden.

Forensische radiologie screent de inhoud van verpakkingen zonder het verlies van sporen. Ook metalen voorwerpen die mogelijk gevaarlijk zijn bij het openen van de verpakking, worden duidelijk zichtbaar. Een dergelijke screening geeft het onderzoeksteam sturing bij het nemen van vervolgstappen.

Verschillende deskundigen van diverse organisaties die betrokken zijn bij forensisch onderzoek, rapporteren allen separaat. Het is aan de opdrachtgever (de officier van justitie en de forensisch coördinator) om alle resultaten te integreren. Voor de correcte interpretatie van de rapportages is specifieke kennis en veel ruimtelijk inzicht nodig. Het gebruik van 3D-visualisatie met daarin alle informatie maakt het voor het onderzoeksteam eenvoudiger om gerichte aanvullende vragen te formuleren en om inzicht te krijgen in de mogelijke scenario’s. Een goed voorbeeld hiervan is het project '3D-visualisatie dodelijke schietincidenten'. Het is ook toepasbaar bij andere geweldsincidenten zoals steekincidenten. Inmiddels maakt ook de Verkeers Ongevallen Analyse (VOA) gebruik van 3D-visualisatie. 

Forensisch onderzoek van een dodelijk schietincident is doorgaans complex met een verscheidenheid aan forensische sporen in de driedimensionale ruimte van het schietincident. 3D-visualisatie helpt bij het inzichtelijk maken van:

• schietbanen 
• schotbeschadigingen
• locatie en oriëntatie van het slachtoffer met schotverwondingen
• locatie van de hulzen en kogels
• bloedsporen

Direct na het uitvoeren van de forensische radiologische beeldvorming bespreken wij de resultaten met het onderzoeksteam. Er is ruimte tot het stellen van aanvullende vragen aan de forensisch radioloog. Het onderzoeksteam ontvangt van ons een sturingsrapport met daarin beschreven feiten die voor de sturing van het forensisch onderzoek noodzakelijk zijn. 

Afhankelijk van de aanvrager handelen wij de financiën van de beeldvorming af tussen UFR en One Stop Shop of tussen UFR en het NFI.

Stroomschema